Hoe dan…?
En, ACTIE! De meestgestelde vraag in het universele proces van bewustwording: ‘ik snap het, ik heb het inzicht, en nu concreet, hóe dan?’
‘Hoe doe ik dit dan? Nu ik dit weet, hoe zorg ik ervoor dat ik het ook echt doe? Oké oké, ik begrijp het en nu, wat moet ik nu dóen? Ik ken de theorie (uitvoerig!), ik kan je haarfijn uitleggen hoe ik in elkaar zit, maar hoe verander ik mijn gedrag daadwerkelijk? Loslaten, hoe doe ik dat? Eigenwaarde, rust in mijn hoofd, oplossen, bevrijden, creëren, hóe dan?’
Iets bedenken gaat sneller dan het inzicht in de praktijk brengen; ‘heus wel weten wat je moet doen’ is abstracter dan het echt, concreet dóen. In de begeleiding geef ik je, of bedenken we samen, kleine oefeningen of momenten van gewaarwording die je op dagelijkse basis kunt inpassen. Deze oefeningen of rustmomenten combineer je met wat je normaliter doet of helpen je om een pauze te nemen zodat je dieper kunt gaan.
Beoefening vraagt om bewustzijn van emoties, om opmerkzaamheid, moed, creativiteit en geduld. Gelukkig zijn er antwoorden op de vraag ‘hoe dan???’!
Hoe dan…?: wat vind je op deze pagina?
- Inleiding: De dag zit vol kansen
- De basisoefening: ‘Besef dat je leeft’
- Waarom is bewustzijn(sontwikkeling) zo belangrijk?
- De basisvraag: ‘Wie ben ik, wat is er altijd in mij?’
- Luisteren om diep te verstaan
- Voelen – sensitiviteit als zuiver vermogen
- Oefeningen voor binnen en buiten
- De kunst, noodzaak en ontwaaktheid van “Nee” (en “Ja”)
- Goede vragen (zelfonderzoek)
- Loslaten; waar zit het vast?
- Aandacht is een natuurkracht
De dag zit vol kansen
De dag zit vol momenten om -in het klein- tot actie of toepassing over te gaan. Die ruimte, die openheid, is er om je bewust van te worden. Uitstellen? Waarom niet nu, klein, beginnen? Eerst de juiste omstandigheden afwachten? Waarom niet zelf de voorwaarden scheppen? Het is de moeite waard om te onderzoeken wat de aard is van gedachten in de trant van: ‘later, volgende week, zodra ik tijd heb, met sabbatical / pensioen ga of over negen jaar’.Nuance: uiteraard kunnen we binnen de grenzen van ons lichaam niet alles tegelijk en is prioriterend plannen een gezonde mentale vaardigheid of executieve functie! Een link met summiere uitleg hiervan vind je via Mens-zijn – Executieve functies.Ga je door in je routines of probeer je iets nieuws? Kun je nú genoeg bewustzijn opbrengen om meer te doen van wat je wel wilt en minder van wat je niet wilt?
Een mens zit vol creativiteit
Wij mensen zitten vol -potentie tot- creativiteit om…
- iets anders te doen;
- voornemens uit te voeren;
- een gewilde toekomst te scheppen;
- een (gedrags)verandering tot stand te brengen;
- een (verslavend) patroon te doorbreken;
- emoties te voelen in plaats van ze te ontvluchten;
- ons begrip steeds verder te ontwikkelen in hart en hoofd;
- om de paradoxen van het leven in onszelf te verenigen tot een liefhebbende, wijze, geïnformeerde persoonlijkheid met holistische intelligentie.
Boefening is concreet en hier en nu
En ik heb dan ook specifieke ontwikkelingen en oefeningen op deze pagina concreet uitgeschreven zodat jij ze ook kunt overwegen en uitproberen. Met daarbij de nodige nuances, diepgang en finesses zodat je er echt wat mee kunt. Daarbij put ik uit de herinneringen aan mijn eigen proces tot dusverre en uit de ervaringen met cliënten. Gedachten kunnen vluchtig zijn en ik wil je ze graag zo accuraat en duidelijk mogelijk overbrengen. Deze pagina zal ik dan ook mettertijd aanvullen en verduidelijken; heel fijn als je tips of vragen met me deelt, dat verhoogt de kwaliteit, ook voor anderen die deze pagina lezen.
Please try at home!
De beoefeningen die je hier aantreft, zijn soms luchtig en soms inspannend. Een overzicht ervan staat in de index . Je leest deze pagina wellicht met een intentie tot verandering. Als je dat in gedachten houdt, kun je die onderdelen selecteren die voor jou van toepassing zijn. Mocht je dit lezen als cliënt, dan geldt bovendien dat je in onze sessies kunt laten weten als je ergens samen mee wilt oefenen, nadere aanwijzingen nodig hebt of mijn feedback wilt. Heb je interesse in mijn begeleiding, overweeg dan een eerste sessie.
De oefeningen vormen samen een geheel
Niet elke oefening is geschikt voor elk moment of elke vraag. Er is niet een zaligmakende methode en we zijn geen one trick ponies. Sommige oefeningen lijken elkaar tegen te spreken. Dat lijkt zo, als je ze rigide toepast of nog met ze aan het stoeien bent. Het doel is dat je je repertoire zo rijk mogelijk vult, zodat je veelzijdig kunt zijn in de omgang met alles wat je tegenkomt binnen en buiten jezelf. Flexibel én stabiel.
Je mag het licht houden voor jezelf; blijf spelen, blijf nieuwsgierig!
De basisoefening: ‘Besef dat je leeft’
Dat je hier bent. Nu. Dat je leeft. Dat je leven gaande is. Dat wat je ook doet, denkt, voelt, ondergaat, ervaart, meemaakt, voltooit, afrondt, je allereerst aanwezig bent.
Ik ben, ik ben hier, ik ben nu.Gaandeweg ontwikkelen je gevoel en inzichten bij wat ‘leven’, ‘ik’, ‘zijn’, ‘hier’ en ‘nu’ inhouden. Wat is leven, wat is overleven? Hoe levendig kun je zijn? Wie is ‘ik’, welke lagen van jou ervaar je? Wie ben je, op de glijdende schaal van fysiek en spiritueel? Hoe diep kun je ‘zakken’ in het zijn? Hoe intens in het nu kun je zijn? Kun je (blijven) waarnemen hoe los en licht je kunt zijn? En hoe ver kun je gaan in het bevragen van waar je bent en waarom je daar bent? Ervaar je -een dimensie van- jezelf als open, tijdloos, conceptloos? Is er een bovenmenselijke dimensie en welke termen zijn daarvoor de juiste dan wel passend bij jouw kennis? Waar zijn rust, eigenwaarde, liefde, bevrijding, verlichting en geluk in wezen te vinden?
Dat zinnetje vertraagd uitspreken of denken herinnert je aan die aanwezigheid. Dit kan veel losmaken, opwekken, voelbaar maken. Op z’n best een opwindend gevoel activeren, een gevoel van vreugde, levenslust, kracht, sprankeling, vastberadenheid of diepe vrede. Being, high on life!
Beseffen dus dat er bewustzijn is voordat de beweging, de modulatie, er is. Dat elke creatie, elk mens en elk dier, een expressie is van bewustzijn. Dat je niet bent wat je kunt zien, dat je meer bent dan een lichaam. Dat stilte een voorwaarde is voor geluid. Dat je zuurstof in je lijf moet hebben om fysiek überhaupt iets te kunnen. Dat je leeft en ademt nog voordat je praat. Dat je onderdeel bent van het geheel dat mensheid heet, van de tijdlijn die de 21e eeuw wordt genoemd, in een ruimte die we Nederland, Europa, Aarde, Universum noemen.
Bewust zijn, no matter what. Hoe kun je dit ontdekken dan wel bewust houden en blijven verdiepen?
Dit besef kun je overal mee combineren!
Met alles wat je doet en meemaakt. In gezelschap, mensenmassa’s en solo. Tijdens gesprekken, conflicten en seksuele intimiteit. Tijdens werk, huishouden en opvoeding. Terwijl je je telefoon gebruikt, computert, schrijft, sport, danst, je tanden poetst, ziek bent, verdriet hebt, je vitaal, goed, mwah of slecht voelt, enzovoort. Het schijnt zelfs te kunnen tijdens de slaap (mijn eigen ervaring tot op heden is dat ik mijn brein in slaap kan zien vallen en mijn gedachten kan zien vervormen tot droomdenken).
Verdieping: het beoefenen van dankbaarheid en respect voor het leven dat je gegeven is (door de natuur, je ouders, jezelf, God of een god, het universum, the divine one, de creatieve levensbron, de hoogste autoriteit; dat maakt voor het basisbesef minder uit) en voor de lessen die het je leert. Als het je enige leven is, dan is dit je enige kans om het voluit, bewust te leven. Als het een leven is na eerdere levens, dan is dat misschien wel reden temeer om je tijd goed te benutten.
Parallellen:
- Op de pagina Dankbaarheid staat een ritueel of oefening in dankbaarheid.
- Op de pagina’s Bewustzijn en Universum zijn termen en perspectieven in verband met dat ‘hogere, grotere’ bijeengebracht. Mochten jij en ik elkaar eens ontmoeten, weet dan dat ik me bij al die termen comfortabel voel en dat je vrijuit kunt praten.
Nu je het basisbesef ‘ik leef’ -op dit moment- extra bewust ervaart, brengt de vraag Waarom is bewustzijn(sontwikkeling) zo belangrijk? in het volgende onderdeel een trits uiteenlopende, met elkaar samenhangende antwoorden om je bij nieuwe of vernieuwde motivaties te brengen.
Waarom is bewustzijn(sontwikkeling) zo belangrijk?
- Bewustzijn is de meest dichtbije toepassing van ‘(bij) jezelf zijn’.
- … de meest dichtbije, subtiele, continue wijze van ‘bewust leven’.
- … is het enige waarin we met elkaar, de dieren, flora, spullen en andere bewustzijnsvormen absoluut gelijk zijn. Het is onze fundamentele energie.
- Bewustzijn is de staat van waaruit je van heel veel, heel diep kunt genieten.
- … de ‘plek’ om je veilig te voelen in de(ze) wereld, om -je ware zelf- te kunnen ervaren, hervinden en vertrouwen. Je presentie in het nu is je thuisbasis.
- … je toegang tot pure vreugde, wijsheid, liefde.
- Het helpt je over beperkingen en grenzen heen, uit je comfortzones.
- … houdt je open en out of the boxes.
- … stimuleert je eigen invloed, vrije wil en creativiteit.
- … maakt/houdt je ontvankelijk (voor… vul maar in).
- Alleen in het nu, het heden, kun je bewust voelen, leren en kiezen.
- … kun je angst en conditioneringen herkennen en afbouwen.
- … kun je gadeslaan hoe je met je psyche ‘het moment’ ondertitelt.
- … kun je trauma(restanten) ervaren en daar bewuster mee omgaan.
- … kun je jezelf aankijken, losmaken, bevrijden, reinigen, helen.
- Wat je ook meemaakt of bereikt, je bent er bewust bij geweest.Sommige mensen maken (als kind) dingen mee waar ze liever niet bewust bij zijn of zelfs niet bij aanwezig kunnen zijn, zo erg is dat wat ze meemaken. Ik wil hier graag blijk geven van respect, begrip en warmte voor degenen met zulke afschuwelijke, pijnlijke ervaringen. Ervaringen die dusdanig ernstig zijn dat het bewustzijn in beschermingsmodus en het brein in overlevingsmodus gaan. ‘Er bewust bij zijn’ is dan juist niet prettig, disfunctioneel en zelfs onmogelijk. Dissociatie is in die situaties een ‘uitkomst’ van de natuur die een handje helpt. Leren ‘er bewust bij te zijn’ is voor het helingsproces wel van groot belang, voor troost en zelfkennis. De pagina’s Mens-zijn en Wereld besteden aandacht aan deze uitersten van menselijk lijden en aan manieren om via bewustwording, therapie en gezonde relaties tot heling te komen.
- Het is de voorwaarde om lessen toe te passen.
- … om keuzes bereikbaar te maken en voornemens na te leven.
- … om vaardigheden te oefenen en tot zelfreflectie te komen.
- … om verslavingen af te bouwen en echt goed voor jezelf te zorgen.
- Bewustzijn is de grondstof van alles en daarmee hét origineel.
- … is krachtiger en tijdlozer dan elke conditionering of programmering.
- … de overstijging van filosofie om een conceptloze eenheid te ervaren.
- … de meest absolute waarheid en werkelijkheid die je kunt leven.
- … helpt je je subtiele identiteit en contact met ‘het hogere, het grotere geheel’ te onderzoeken.
- Bewustzijnsontwikkeling is, voor zover ik weet, het meest ontwaakte levensdoel.
- De wereld en haar uitdagingen worden een stuk eenvoudiger, helderder en behapbaarder als je die in het teken zet of ziet van bewustzijnsgroei (a game designed to get you to level up?).
Om je bewustzijnsontwikkeling te stimuleren, is er naast voorgaande basisoefening een basisvraag: ‘Wie ben ik, wat is er altijd in mij?’.
De basisvraag: ‘Wie ben ik?’
De vraag die je alleen zelf kunt beantwoorden
Wie ben ik? Wat ben ik? Wie ben ik ‘op de bodem, in de kern’? Wie ben ik continu? Ben ik mijn lichaam, de rollen die ik vervul, ben ik mijn kwaliteiten, mijn innerlijk leven? Wie of wat ben ik niet, niet wezenlijk?
De ‘wie ben ik?’-vraag heeft tijd nodig om jouw eigen antwoorden te genereren.
Een vraag waar je bij geholpen kunt worden
Een ingang op de vraag naar wie je bent, ontstaat als je in jezelf terug kunt gaan naar wie je wás voordat je iemand wérd. Voordat je werd gevormd en van alles aanleerde. Voordat je, mogelijk ook, werd bepaald door de moeilijke, pijnlijke ervaringen van dit leven. Voordat je jezelf ging beschermen en daardoor ook afgeschermd raakte van belangrijke emoties en informatie in jezelf. Voordat je gevuld raakte met ideeën.
Wil je concrete antwoorden, een houvast bij deze diepe vraag? Denk dan in de trant van… ‘ik ben leven, ik ben natuur, ik ben open, ik ben puur, ik ben bewust(zijn), ik ben een mens, ik ben rust, ik ben alles en niets tegelijk, ik ben licht, ik ben ruimte, ik ben van waarde, ik ben vrij, ik ben 180 graden het tegenovergestelde van mijn rol in de maatschappij, ik ben een goddelijke vonk, ik ben een ziel in een lichaam’ (afhankelijk van je visie op het leven).
Jezelf opmerken
Wat leeft er door terwijl er van alles in en aan je verandert, terwijl je door de jaren heen van alles meemaakt? Kijk verstild naar jezelf in de spiegel: wie is daar? Dit kan extra effectief zijn als je dit doet nadat je uiterlijk opvallend is veranderd. En dieper inwaarts: maakt het voor je ervaring van ‘ik’ uit welke gedachten of gevoelens je ervaart?
Bij de basisoefening en de basisvraag zijn twee vermogens behulpzaam: diep luisteren en actief (in)voelen. Hierna gaat het allereerst over Luisteren om diep te verstaan.
“Jezelf leren kennen, je innerlijk leven doorspitten, is als archeologie. Wees je eigen archeoloog, met alle respect, interesse en fijngevoeligheid.”
Luisteren om diep te verstaan
Allround luisteren = synesthetisch luisteren
Met je hele wezen luisteren om diep te verstaan komt neer op synesthetisch luisteren (zie de vierde alinea voor een uitleg). Want diep luisteren is ook kijken. En voelen. En doorgronden om te begrijpen (iets begrijpen betekent niet dat je het ook goedkeurt). Veelzijdig, empathisch kunnen luisteren is een grote schat. En waarnaar luister je dan? Hoe luister je allround? En welke balans breng je aan?
Luisteren vraagt om vertragen, verstillen
Er wordt een hoop uitgezonden in deze wereld, er is een hoop te beluisteren. Waar luister je naar? Aan welke geluiden stel je je bewust bloot, welke krijg je ‘cadeau’, welke wil je niet meer horen omdat ze geen meerwaarde meer voor je hebben? Om luistervermogen te ontwikkelen, is tijd nodig om verder, dieper, anders te luisteren dan je tot nog toe doet.
Waarmee luisteren we?
Het antwoord ‘met je oren’ is naast waar ook het meest basale antwoord op de vraag. Onze fysieke oren zijn slechts de topjes van de ijsberg. Hoe ruimer je bewustzijn, hoe meer luistervermogen er vrijkomt, en vice versa. Luisteren met je lichaam, met je hart, je intuïtie, je derde oog, met je begrip. Met het bewustzijn dat je hebt weten te vrij te maken.
Welke geluiden zijn er?
Er zijn de zintuiglijk waarneembare geluiden, de buitengeluiden, zoals de geluiden uit je omgeving, van de natuur, stemmen van de mensen om je heen, van apparatuur, enzovoort. De binnengeluiden, de geluiden in jezelf en in de ander (ultiem zijn wij elkaar in een andere outfit), kunnen synesthetisch worden genoemd; ze zijn ook voelbaar als gevoelens en zichtbaar als gedachten.Ik gebruik de term synesthesie hier anders dan in de strikt neurologische betekenis, zie voor een eerste omschrijving: nl.Wikipedia.org/wiki/Synesthesie_(zintuig).Je kunt luisteren naar de signalen van je lichaam, naar je emoties, je gedachten, je hart, je ingevingen, je intuïtie, je onderbewuste, de stilte.
Bewustzijn van binnengeluiden
Het leren kennen van die binnengeluiden stelt je in staat om onderscheid te maken tussen wat meer en minder ‘jij’ is. Elk woord dat je uit of denkt, is een signaal van je innerlijke vitaliteit van dat moment. Door zorgvuldig te luisteren en het gehoorde in context te plaatsen, kun je je bewust worden van het onderbewuste dat gehoord wil worden. Welke stemmen spreken er in je? Wat is de toon van die stem? Hoe voelt die stem? Hoe ver terug gaat die stem? Uit welke diepte komt die stem? Hoe komt die stem daar? Voel je de wens om die stemmen te leren kennen en daar een orde in te (laten) scheppen?
Hoe luister je allround?
Allround luisteren is te leren door je luistervermogen op/uit te bouwen, waarbij je jezelf telkens een nieuwe luisteropdracht geeft. Een tijdlang oefen je bijvoorbeeld het luisteren naar je behoeften, een tijdlang oefen je het luisteren naar je boosheid, naar wat anderen zeggen of naar wat ze indirect communiceren et cetera. Om een (nog niet verworven) deelvaardigheid goed in te trainen, kun je jezelf daar een bepaalde tijd extra voor inzetten, als extra aandachtsspoor tijdens je normale bezigheden. Het mag een leuk tijdverdrijf of binnenpret zijn met jezelf.
Oefenen, oefenen, oefenen… tot je geen ons meer weegt?
Een leuke oefening in accuraat waarnemen is om zeer exact te luisteren naar wat mensen létterlijk zeggen, inclusief jijzelf, en dat zo clean mogelijk waar te nemen. Daarna vul je dat aan met gelijktijdig luisteren naar de ondertiteling die jij er in jezelf bij aanvult. Of, andere optie, hoe aandachtig merk je op dat je honger hebt of naar de wc moet, en hoelang duurt het voor je daar gehoor aan geeft? Andere opties zijn: luister naar je creatieve impulsen, naar je gedachten net nadat je uit je slaap komt, naar het zinderen van de vibraties van je lijf, naar de boosheid of het verdriet in je, naar de weerklank van je historie in het heden.
Hoe balanceer je je luisteraandacht?
Zodra je je een bepaalde luistervaardigheid eigen hebt gemaakt, kun je een volgende vaardigheid oppakken om zo je vermogen uit te breiden. Vervolgens kun je er naar eigen wens bewuster over beschikken en vloeien die vaardigheden mettertijd samen in hoe je luistert. Om realistische gedachten te ontwikkelen, heb ik eerst een tijdlang systematisch al mijn binnengeluiden aangemerkt als subjectief en ze verwelkomd en beschouwd als kennis over mijzelf. Mocht jou dat ook een zinvolle beoefening lijken, dan neem je dus als uitgangspunt dat al je binnengeluiden allereerst iets zeggen over jouzelf, (nog) niet over de buitenwereld.Al je binnengeluiden zijn expressies of modulaties van (je) bewustzijn. Dat is een besef waar je mogelijk snel aan voorbijgaat, maar wat je doet herinneren aan je aanwezigheid als primaire waarneming. In die binnengeluiden kun je opmerken welke emoties je voelt, waar je waarde aan hecht, wat je behoeften zijn, ideeën, interesses, vermogens, kwetsbaarheden, patronen. Deze beoefening brengt je zelfkennis en verdiept je ervaring van liefde. Het laat je de alles-is-subjectief-en-relatief-conclusie ontgroeien en op onderzoek uitgaan naar het objectieve, absoluut ware. Over het objectieve schrijf ik in de inleiding bij het Universum, de inleiding bij de Vrijere media en artikel 18 van de Bijsluiter.
Parallellen:
- Meer uitwerking en beoefening vind je via de externe kennislinks Deep listening en LSD – Luisteren, Samenvatten, Doorvragen onder Persoonlijke effectiviteit op de pagina Mens-zijn.
- De video Luisteren voorbij de woorden op de pagina Video.
Het volgende onderdeel heet Voelen – sensitiviteit als zuiver vermogen.
Voelen
– sensitiviteit als zuiver vermogen –
Niet passief of overweldigd ondergaan maar actief, bewust, sensitief voelen.
Ya’ll feel me?
Het bewustzijn om aandachtig te voelen
Voelen is… echt heel belangrijk om te kunnen. Laten we er vanuit gaan dat ieder mens -de potentie tot- dit vermogen heeft. Wat bedoel ik met voelen? Een aandachtig vermogen dat verder gaat dan ‘een gevoelsmens’ zijn, snel in tranen zijn, als een (charmante) energiebal geleid worden door je emoties, of jezelf herkennen in het vermogen van hoogsensitiviteit.Een, naar mijn mening, glashelder onderscheid tussen de begrippen overgevoelig, hooggevoelig en hoogsensitief is te lezen in een artikel van een therapeute dat ik heb gedeeld bij Gaven & Begaafdheden onder Sensitiviteit op de pagina Mens-zijn.Waar ik hier op doel, is het bewustzijn om aandachtig te mogen voelen, durven voelen, in het moment, in je lichaam, on the spot, en daarop te reflecteren. Sensitiviteit is het vermogen om af te stemmen op dat wat er is.
Het gevoel wil -woordeloos- gevoeld worden
Als je je inleeft in ‘wat een gevoel wil’, dan kom je simpelweg uit op ‘het gevoel wil gevoeld worden’. Soms is dat bewuste voelen al voldoende. In warme nabijheid van emoties, gevoelens, sensaties, gemoedstoestanden zijn. Universeel woordeloos voelen, zonder het verhaal erbij. Sommige pijnen laten zich sneller en gemakkelijker oplossen en daarmee ontzenuwen dan je misschien denkt, als je alle bewustzijn op het woordeloos voelen van de pijn concentreert.
Ben ik gevoelloos?
Een angst bij ‘voelen’ kan zijn dat jij een gevoelloos mens bent, dat je je niet kunt voorstellen hoe jij zou kunnen leren voelen, dat het je lastig lijkt, dat voelen misschien op zwakte duidt. Daarmee zeg je in feite dat je gevoelens hebt, dus het oordeel ‘gevoelloos’ is hierbij ontkracht. Je staat simpelweg op het punt om meer ervaring en zelfkennis op te doen. Voelen is te leren en beoefening baart kunst. Voelen kan elk moment, niet pas als er ‘iets heftigs’ gebeurt. Begin klein en eenvoudig. Of begin bij de angst uit de eerste zin, het voelen van het ‘echte’ probleem/trauma komt zodra je daaraan toe bent of zodra het leven je een triggerende situatie voorschotelt.
Voelen is een proces
En dat mag tijd, aandacht en ruimte (in jezelf en in je agenda) krijgen. Sterker nog, emoties vragen juist vaak om je bewuste aandacht, daarom kunnen ze zo ‘zeuren’. Angst en boosheid zijn misschien wel de meest gevreesde en beruchte emoties. Schuld en schaamte werken verlammend. Deze emoties krijgen grip op je, gijzelen je, en een onbewuste relatie ermee maakt vatbaar voor misbruik. Het is mijn persoonlijke ervaring dat als je ergens angst bij voelt, het loont om die angst eerst zelfstandig te doorvoelen, ontleden op illusies en zoveel mogelijk te laten oplossen door er met volle aandacht bij aanwezig te zijn. Zo hoeft de angst vervolgens niet extern te worden weerspiegeld in conflicten met anderen of instanties die op angst reageren.
Parallellen:
- Een video-uitleg die je kan assisteren in het woordeloos voelen van angst, is te vinden op de pagina Uitgelichte bronnen onder Fear: intense but neutral.
- Via Emotionele & lichamelijke gezondheid op de pagina Mens-zijn kom je bij visies en methoden om met angst om te gaan.
Je gedachten in goede banen leiden
Voelen is ook belangrijk om je gedachten op waarde te schatten. Hoe kun je die anders op waarheid, moraal, persoonlijke betekenis en bruikbaarheid beoordelen, als je ze niet in contact brengt met je gevoel? Als je ze niet voelt, niet doorvoelt en daarmee in de abstractie van je hoofd laat? Letterlijk elke gedachte is te denken, it’s just a bunch of letters. Dat maakt ze nog niet waar, moreel of wenselijk. De meest vreselijke daden kunnen knap worden uitgedacht; een denkgeest kan een losgeslagen gedrocht worden. Zonder empathie kan intelligentie een wapen zijn, met empathie een heelmeester.
Gekanaliseerde vrijheid
‘Vrijheid van denken’ is een mooi principe, maar een gedachte-in-daad heeft wel consequenties, soms bescheiden, soms beschadigend, en daarom dient je gedachtewaaier georiënteerd te zijn in iets wat groter is dan wijzelf (die zin, dat besef, schrijf ik niet uit conditionering vanuit opvoeding of opleiding, maar omdat ik dit uit innerlijke gewaarwordingen bewust ben geworden).
Vertrouw op je gevoel?
Het advies ‘volg/vertrouw op je gevoel’ kan meerdere betekenissen hebben. Niet elk gevoel is een goede raadgever. Niet elk gevoel is even zuiver of ongemanipuleerd om op te vertrouwen. Wat versta je onder je ‘gevoel’? Is agressie een gevoel? En het gevoel om te vluchten, vechten of bevriezen? Paniek? Onveiligheid? Emotie? Liefde? Intuïtie? Buik?
De kans is aanwezig dat je ‘gevoel’ een mengeling is geworden van zuiver sensitief vermogen, overgevoeligheid en (on)bewust trauma. De opdracht die ik mijzelf als jonge twintiger gaf, is om verantwoordelijkheid te nemen voor mijn gevoel en alle kwetsing en belasting zelf op te ruimen, in toenemende onafhankelijkheid. Alleen zo wordt ‘gevoel’ een betrouwbare oriëntatie en kunnen ware spirituele vermogens toegankelijk worden.
Relativeer, maar niet te vroeg
Ieder mens heeft zijn/haar persoonlijke verhaal bij universele gevoelens. Er zijn begrijpelijke en terechte verklaringen voor verdriet. Onbewustheid is misschien wel het diepste, ernstigste trauma van waaruit iemand ernstige beschadigingen kan doorgeven/toebrengen (meer hierover is uitgewerkt in de inleiding bij Trauma & Therapie op de pagina Mens-zijn). Er zijn theorieën over absolute rechtvaardigheid, voorgeboortelijke keuzes op zielsniveau en totale persoonlijke verantwoordelijkheid. En er is compassie. En de wijsheid om verdriet, woede, angst, pijn niet te relativeren. Een gevoel wil gevoeld mogen worden. De zachtheid voor kwetsingen en kwetsbaarheden brengt je dichterbij (jezelf, een ander, elkaar).
Gun jij jezelf een liefdevolle, aansprakelijke ruimte?
Als je het vervolgens kunt opbrengen om uit te zoomen van je persoonlijke ervaring, dan zie je dat jij een creatief (!) aandeel hebt in het lijden en dat dit een stimulans is om te groeien. De pijn wil geïntegreerd worden en omgezet worden in ‘goud’ (de alchemie van wijsheid en bewustwording). Zodra je zover bent om -de restanten van- zowel dader- als slachtofferschap in je denken, voelen en gedrag los te laten, zul je merken dat dit eerst even slikken kan zijn, maar vervolgens een pad blijkt van werkelijke innerlijke kracht. Je mag toewerken naar rust, liefde en bevrijding en daar jezelf een proces in gunnen. Dat is lastig, maar ook super leuk. Je bereikt er ongekende diepten mee.
Bewustwording betekent niet dat je geen angst meer voelt
Sterker nog, je wordt mogelijk juist sensitiever en ontvankelijker (afbakenen houdt je in het zadel) voor de frequentie van negativiteit en egoïsme, voor het voelen van angst in jezelf, bij anderen, in de atmosfeer. Maar dan op een bewust waargenomen, (meer) oordeelvrije, onderscheidende manier. En dat is een (verhuld) compliment naar de ontwikkeling die je hebt doorgemaakt. Zo kun je je gaan afvragen: wat is de rol van angst en andere emoties in (mijn) bewustwording?
Ik hoop dat je gevoel resoneerde met deze uiteenzetting over het vermogen van sensitiviteit. Luisteren en voelen zijn op allerlei dagelijkse, onopvallende, bijzondere, creatieve manieren te trainen. Een aantal van de Oefeningen voor binnen en buiten kun je hiervoor aanwenden; scroll door naar dat volgende onderdeel.
“Het gevoel wil gevoeld worden en het denken ook.”
Oefeningen voor binnen en buiten
Dit zijn oefeningen voor binnen (in jezelf, intrapersoonlijk en/of binnenshuis) en buiten (met anderen, interpersoonlijk en/of buitenshuis).De grens tussen binnen en buiten is niet zo absoluut, misschien voel jij dat ook zo. Ik gebruik het hier voor het gemak van een indeling. Als we echt absoluut gaan, leggen woorden het af tegen het zijn van Open en stil.Niet alle oefeningen zullen bij je passen, maar als je al lezende opmerkt welke je aanspreekt, dan kun je beginnen met die uit te proberen. In totaal zijn het 23 oefeningen (genummerd). Alle onderstaande oefeningen zijn door mij ‘ontworpen’, in de tijd dat ik ze nodig had voor mijn eigen bewustwording. Eventuele externe bronnen staan erbij vermeld.
Veel plezier, warmte, rust, lessen en intieme ervaringen gewenst!
Overzicht Oefeningen voor binnen en buiten
- Visualiseer je mooiste scenario
- De realiteit van eigenwaarde aanboren
- Octopus
- Centreer & implodeer
- Perspectief
- De focus
- Blijf ononderbroken bij de drempels
- Bankje in het park: energie verwelkomen
- De natuurkracht zien van emoties
- Door de zure citroen heen bijten
- Raak jezelf aan, de touch van je handen
- Strelend loslaten (partneroefening)
- Je ongekunstelde lichaamshouding
- Verwondering over je handelende handen
- Hoofd, schouders, knie & teen
- Binnenkort ontspannen
- Wolkenkrabber
- Barbapapa
- Waarnemen en waarderen wat er wél is
- Luister naar je gebruik van ‘ik ben’
- Je of ik?
- Doodsangst – jezelf ervoor openstellen
- De soep ontleden
Visualiseer je mooiste scenario (1/)
Én doorvoel elke andere, aangeprate, ingebeelde, minder gewenste vooruitblik die in je opkomt (bijvoorbeeld dat wat anderen je hebben verteld over hún ervaring, wat je kent uit je verleden of wat statistieken, prognoses en theorieën aangeven). Laat de mogelijkheden door je heen dwarrelen. Los de angel van onzekerheid of minderwaardigheid op dat moment in jezelf op, en zo vaak als die zich aandient. Analyseer eventueel de emoties die je er bij voelt, welk onderliggend verhaal er aan vast zit.
Visualiseren is geen oppervlakkige, simpele geestelijke activiteit, geen wishful thinking vanuit de luie stoel, geen bedwelmend verhaaltje voor het slapengaan. De echte, spirituele kracht van visualisatie komt voort uit innerlijke bewustwording; stilstaan bij je creatief vermogen, je leven dat gaande is, alles toelaten wat je vooruit projecteert, uit die mogelijkheden selecteren wat je wilt om de juiste redenen. Verken innerlijk ook de B-scenario’s, houd rekening met ze en zet vervolgens je gewenste scenario ‘voorop’ in je visie en in je handelen. Welke toekomst wil je tot leven brengen? Wat als het je lukt?
NB: bovenstaande betreft vooral de innerlijke component van manifestatie, die natuurlijk opgevolgd moet worden met uiterlijk werk. Actie, doen, daden, handelingen. Manifesteren is een gelaagde activiteit die tot uiting moet komen op diverse niveaus om succesvol te kunnen zijn.
Parallellen:
- Over mijn ervaringen met manifestatie heb ik geschreven op de pagina Bewustwording onder Vrije wil, bevrijde wil & manifestatie.
- Lees eventueel ook de korte opmerkingen van Insider over visualisatie via Uitgelichte bronnen (p. 8 van dat document).
- En hier vind je 15 concrete tips om succesvol te visualiseren: LevenInLicht.nl/visualiseren-hoe-doe-je-dat-goed.
De realiteit van eigenwaarde aanboren (2/)
Echte eigenwaarde is een ontwikkeling waarvan het besluit ‘omdat ik het waard ben’ niet meer dan het startsein kan zijn. Echte eigenwaarde begint door die aan te boren in jezelf en door alles wat die eigenwaarde overschaduwt rechtstreeks aan te kijken en te zien voor wat het is. Zelfonderzoek. Vanaf daar start een proces in het verwerken van blokkades en het bewust worden van de waarde van je bestaan. Door de aandacht heel dichtbij de fysieke zinnelijkheid van je lichaam te houden, te voelen dat je bent en het feit dat je er bent inherent waardevol is, komt de ontwikkeling van eigenwaarde binnen handbereik. Wie of wat mag er oordelen over jouw waarde? Anderen? Jij? Hoe voelt eigenwaarde eigenlijk?
Octopus (3/)
Deze is altijd interessant om te doen en extra relevant voor het geval je je gekwetst, eenzaam, ongemakkelijk, nerveus, kwaad voelt en de oplossing daarvan (uitsluitend) buiten jezelf zoekt. Vergelijk jezelf met een octopus; zijn lijf is jouw ‘centrum’, zijn over de grond dwalende armen vormen jouw gedachtefontein. Ervaar je aanwezigheid daar waar je nu bent. Bekijk je projecties naar buiten toe en haal ze naar binnen, zoals ledematen die je naar je toe brengt of tentakels die je inrolt. Waar zijn die gedachten? Waar bevindt zich de oplossing van -de kern van- wat je pijnigt? Zie ook het kopje Nu? bij de Goede vragen hieronder.
Centreer & implodeer (4/)
Deze lijkt op de Octopus en is gebaseerd op het idee: weggaan van de auw levert meer auw op. Er is een heel arsenaal aan wapens en schilden beschikbaar om jezelf te ‘beschermen’ tegen emotionele pijn; weglachen, weghonen, weglopen, ontkennen, goedpraten. Die brengen de schijn van verlichting. Wat op de lange termijn waarde oplevert, is het toelaten van confrontatie (wat iets anders is dan geweld, dat mag/moet je afweren) door je te beseffen dat de pijn in jou voelbaar is en alleen daar kan worden verwerkt. Ik noem dat: centreren. Om die pijn zelfstandig te verwerken kun je je aandacht laten ‘imploderen’, je helemaal bewust worden van de deeltjes in jou en dáár aandachtig bij zijn. In het heden zijn, het verhaal (even) loslaten, uit de projectie gaan. Zo verspil je minder energie aan afweer. Daarna kun je een besluit nemen dat de buitenwereld betreft. Once you get the hang of it…!
Perspectief (5/)
Zet een kijk-parcourtje voor jezelf uit met objecten voor je om op te focussen, terwijl je zit of staat. Begin bijvoorbeeld bij je neus (scheel kijken hoort erbij), verleg dan je focus naar je handen, je knieën, een boek, een grasspriet tot aan de buren aan de overkant, een vijver of wat dan ook. Varieer in afstand, hoogte en detailniveau. Doe dit snel en secuur, heen en terug. Doe het ook eens vertraagd. En: waar je ook bent met je focus, blijf bewust dichtbij jezelf met een deel van je aandacht (bijvoorbeeld door je ademhaling waar te nemen). Oefen zo je visuele focus, het snel en precies schakelen tussen fysieke afstanden en tap hier de lessen uit die voor jou van waarde zijn. Bonusopdracht: betrek ook je innerlijke ruimte in deze oefening. Bekijk bijvoorbeeld eerst een gedachte of voel de sensaties in je buik voordat je naar je neus gaat of zodra je terugkomt. Hoe dichtbij kun je starten en finishen?
De focus (6/)
Deze oefening lijkt op de oefening Perspectief van hiervoor (nummer 5), maar heeft als focus 1 object in de ruimte. Kies een item uit op enkele meters afstand en kijk ernaar. Word stil. Houd je gezicht ontspannen. Ontspan ook je focus op het object, laat denkgrenzen wegsmelten en je aandacht uitdijen. Na verloop van tijd kun je opmerken dat je gedachten over het object minder vast worden en je je in een meer wezenlijke totaalrealiteit bevindt. Kijk door je gedachten heen, wees en wórd puur, roerloos bewustzijn. Het kan behulpzaam zijn om deze oefening te doen in samenhang met de tekst Compartimentalisatie van bewustzijn op de pagina Bewustzijn.
Blijf ononderbroken bij de drempels (7/)
Deze wereld zit vol handige indelingen en grenzen, die worden aangegeven door scheidslijnen en drempels in tijd, geluid en ruimte. Zoals de drempels bij de voordeuren en entrees van gebouwen, de kamers in een huis, de wandelpaden door het bos, de uren op de klok, de bel van de voordeur, de lijnen om het grondgebied van een land. Van de overgang van het ene naar het andere kun je een oefening maken in puur continu-een-zijn. Terwijl je handelt, doet en reageert, blijf je bewust open in je geest en je gevoel terwijl tijd, geluid en ruimte zich afwisselen. Jij leeft door terwijl de ruimte, de vorm, verandert. De boom die je uit het raam ziet, is buiten jouw huis, maar eigenlijk bevinden jij, de boom en het huis zich in hetzelfde geheel. Ook mooi om te zien: hoe reageren je gedachten terwijl je over de drempel stapt, een ander land binnenrijdt, de bel of het alarm gaat? De tekst Compartimentalisatie van bewustzijn gaat hier dieper op in.
Bankje in het park: energie verwelkomen (8/)
Ga ergens in het openbaar, bijvoorbeeld op een bankje in het park, zitten waar je fysiek veilig bent en waar je wordt omgeven door de sensaties van andere mensen, dieren en verkeer. Neem bewust een plek in en sluit je ogen, zodat je de omgeving en jouw innerlijke reacties daarop alleen nog kunt voelen, horen, ruiken. Ben je geneigd om je ogen open te doen of anderszins in beweging te komen, uit ongemak of gewoonte? Probeer dan ontspannen te blijven en sla gade wanneer en waarom je in actie wilt komen. Bijvoorbeeld zodra er mensen langslopen (‘wat zullen ze van me denken hier zo met mijn ogen dicht; hebben ze kwaad in de zin?’), er een helikopter overvliegt (‘interessant, even kijken wat voor heli het is’), de eenden zich om je heen lijken te verzamelen (‘als kind ben ik eens gebeten door een gans, dat wil ik niet nog eens!’) of puur door de voelbare energievelden van je medebewoners (‘kan ik deze intensiteit verdragen?’). Dit is een oefening in het laten komen en gaan van je neiging tot handelen en het aanwezig blijven bij je emoties.
De natuurkracht zien van emoties (9/)
De volgende keer dat je een intense emotie ervaart, oefen je onderwijl -terwijl je huilt, mokt, tiert, jubelt- je pure ervaring van de emotie, waarbij je observeert wat je lichaam produceert. Ervaar de emotie zoveel mogelijk als fysieke uiting, waarbij je de gedachten erbij (de reden of aanleiding van de emotie) wat naar de achtergrond laat vervagen. Terwijl je de emotie beleeft, kun je de vrijheid nemen om er creatief naar te kijken, de natuurkracht erin te zien, de functie ervan te onderzoeken. Dat wordt makkelijker als je het gevoel van de emotie toelaat. Zo is verdriet wassend, reinigend water en zijn tranen een prachtige jungleregen (fijne wasem of donderende stortbui). Kwaadheid; knisperend of laaiend vuur. Frustratie; wrijving. Angst; energie met temperatuurverschil, alarm, gevaar, groei (afhankelijk van de context en je benadering). Vreugde; de zon! Kijktip: de film Inside out, zie de pagina Awakening art onder Films & documentaires – opliftend.
Door de zure citroen heen bijten (10/)
Kies een voedingsmiddel dat je niet zo lekker vindt, te scherp, te zoet, te zuur, te bitter, te zout. Niet iets waar je sterk van walgt, maar gewoon iets wat je liever niet -puur- eet, bijvoorbeeld melk, citroen, baklava, augurk, blauwe kaas, Madame Jeanette peper. Maak het je gemakkelijk, ga er bewust voor zitten en neem er telkens een hapje van. Probeer alle reacties die het in oproept zo neutraal mogelijk waar te nemen, door je heen te laten gonzen, zonder te blikken of blozen, te verkrampen. Je bent kalmpjes met de sensaties die weer verdwijnen. Jij blijft. Met deze oefening train je je bewustzijn van het niveau waarop jij stabiel, continu, onaangetast aanwezig bent.
Raak jezelf aan, de touch van je handen (11/)
In deze alinea niet in seksuele zin bedoeld, maar je kunt het wel als sensueel ervaren. Deze oefening is super simpel, heel effectief en altijd voorhanden…: leg je handen op je bovenbenen en merk of dit effect op je heeft. Wellicht herinnert het je eraan om ‘bij jezelf te zijn’, helpt het je present te zijn, informeert het je over eigenwaarde, gaat er troost of bevestiging van uit, is je lichaamswarmte helend? Omdat het zo subtiel is, kun je dit ongemerkt in gezelschap van anderen doen. Variaties: handen op je buik, op je hart, handen ineengeslagen, voeten bijeen.
Strelend loslaten (partneroefening) (12/)
Deze is heel fijn om samen met iemand te doen bij wie je je fysiek vertrouwd voelt, met wie je intiem samen kunt zijn, bijvoorbeeld je partner. Creëer een comfortabele setting met elkaar en neem de tijd. De een legt bij de ander een hand op de huid en zegt zacht dingen als ‘laat maar los, je mag nu loslaten, je mag ontspannen’. De ander laat die woorden tot zich doordringen en voelt wat ze doen. Degene die aanraakt, kan de hand verplaatsen, nog meer contact maken met de handpalm, zichzelf nog meer ontspannen, variëren met de woorden. Het is een samenspel en een onderzoek. Voor degenen die er bekend mee zijn: er zijn vast raakvlakken met tantra en haptonomie.
Je ongekunstelde lichaamshouding (13/)
Hoe bewust ben je van je lichaamshouding? Wat vertelt jouw lichaam(shouding) je? Mijn advies: hecht niet te veel waarde aan simplificaties als ‘gekruiste armen = gesloten houding’. Zo simpel kán het zijn, maar alleen jij kunt zelf weten en onderzoeken waar je lichaam uiting aan geeft. Dit is het lichaam waarmee je dit leven leeft en het is elke dag gebaat bij jouw verzorging, ondersteuning en aandacht. Welke natuurlijke ruimte neemt je lichaam in, als je niet inzakt, wegduikt, vastzet of opblaast? Onderzoek het en experimenteer ermee. Om dit te kunnen, dien je je lichaamshouding van binnenuit te kunnen waarnemen. Elke spiegel of etalageruit kun je zien als hulpmiddel voor feedback. Een ontspannen houding heeft voordelen: voor je gewrichten, de symmetrie van je lichaam, je uitstraling, het bewustzijn van je gevoelens, je ervaring van ‘een zijn met het geheel’ en je vermogen als ‘antenne’ via je kruin.
Verwondering over je handelende handen (14/)
Hier kun je uren zoet mee zijn. Bekijk je handen van alle kanten of terwijl je ze gebruikt. Geef ze intense aandacht, sta stil bij de intelligentie en souplesse van hun bewegingen, word je bewust van hun aanwezigheid. Wie of wat laat ze handelen?
Hoofd, schouders, knie & teen (15/)
Combineer alles wat je doet met bewustzijn over je hoofd, schouders, knieën en tenen, oftewel met je totale lichaam van kruin tot bekken tot voetzool. Let wel: niet als mentaal verhaal, maar voelend en ademend. Zo blijf je verbonden en aandacht aan je lichaam schenken, terwijl je doet wat je -nog meer- doet.
Binnenkort ontspannen (16/)
‘Binnenkort, zo meteen, straks, later, morgen, volgende week, tijdens de vakantie, zodra dit en dit is gedaan, ga ik…’. Misschien kan het nu al? In een andere vorm, meer innerlijk of op detailniveau dan je gewend bent? Kies een dagelijkse handeling uit en breng daarin je voornemen tot uitdrukking. Er is een parallel met de Wolkenkrabber (hierna).
Wolkenkrabber (17/)
In deze oefening pas je in het klein toe wat je in het groot wilt realiseren. Je beantwoordt ‘ongewenst’ met ‘meer gewenst’. Voel je eenzaamheid? Reageer dan inwendig met nabijheid. Ervaar je innerlijk geweld? Benader die met liefde. Verduisteren je hoofd en hart? Probeer dan het licht te blijven waarnemen. Heb je ergens totaal geen zin in? Zie daar de zin (het nut/voordeel) van in. Is je lichaam stram? Neem dat ontspannen waar. Ben je jezelf of een ander aan het afwijzen? Accepteer dan, voor nu, die afwijzing in plaats van die af te wijzen. Waar deze mini voorbeeldjes op neerkomen, is om de ingezette destructie, het energielek, een halt toe te roepen door te kiezen voor iets werkelijker, iets opbouwenders, zoals een echte behoefte, een doel, een wezenskenmerk (veiligheid, contact, authenticiteit, licht, bevrijding) en jezelf daarin te voeden.
Barbapapa (18/)
Om je geheugen op te frissen of, voor de jongere generaties, om te weten wie Barbapapa is, kun je hier genieten van Barbapapa en zijn gezin in actie: www.youtube.com/watch?v=PGEKd3zz3Dg. Wat is karakteristiek aan de Barba familie? Ze zijn uniek, hyper mobiel, veranderlijk van vorm, creatief en (toch) altijd blijvend herkenbaar in hun identiteit. Als je jezelf vergelijkt met Barbapapa, welke elementen van/in jou zijn dan tijdloos en welke veranderen door de tijd heen? Wat is jouw identiteit, wat daarvan is onmiskenbaar jij?
Waarnemen en waarderen wat er wél is (19/)
Misschien ben je gewend aan gemis en/of ben je behept met een scherpzinnige geest. Misschien heb je dan geleerd om je aandacht te richten op dat wat er ontbreekt in jezelf en in de wereld (zelfkritiek als verslaving, ontevredenheid als default modus, negatieve evaluatie als patroon, zelfafwijzing als omgangsvorm). Dit is extra pijnlijk voor degenen onder ons die grootse ambities hebben, die ervaren dat ze veel te geven hebben, die vol potentie zitten. 1e besef: je bent niet dat gemis, dat gebrek, die vergiftigde perceptie. Het leven is een training, je mag in vorm komen, jezelf iets nieuws aanleren. Het bewust leren waarnemen van wat er wél is, is een goed medicijn. Neem om te beginnen bijvoorbeeld dagelijks een moment om de dag de revue te laten passeren en benoem wat er (wél) was, is, is gedaan, gebeurd, gelukt, geheeld, enzovoort. Van ‘duidelijke’ gebeurtenissen tot details, van materiële prestaties tot verhaalvrij gewaarzijn. Dat hoeft niet direct moeiteloos en van harte te gaan. Het is een training. Des te meer je oefent, des te meer je ziet. Op de pagina Dankbaarheid lees je meer hierover.
Luister naar je gebruik van ‘ik ben’ (20/)
Wat je zegt na ‘ik ben’ en hoezeer je je daarmee vereenzelvigt, heeft gevolgen voor je bewustzijn. ‘Ik ben manager, ik ben werkloos, ik ben belangrijk, waardeloos, moeder/vader, verslaafd, autistisch, beschadigd, hoogbegaafd’, enzovoort. Als je de aandacht opbrengt om te ervaren hoe je ‘ik ben’, het werkwoord ‘zijn’, gebruikt, dan kun je voelen in hoeverre het waar is. Terwijl je zegt ‘ik ben expert’ (bijvoorbeeld), ontspan je, vertraag je, laat je je woorden als feedback tot je doordringen.
Je of ik? (21/)
Sommige mensen spreken continu in de derde persoon (‘je’) over zichzelf (‘ik’), sommige mensen af en toe, sommige mensen bewust, bijvoorbeeld als de generalisatie ‘je’ hout snijdt of als ‘ik’ onbedoeld hard overkomt. Welke gevoelens en betekenissen ervaar je als je speelt met in ‘ik’-vorm of in ‘je’-vorm over jezelf praten?
Doodsangst – jezelf ervoor openstellen (22/)
Het dagelijks leven zou je zo doen vergeten je hiermee bezig te houden! Angsten voor ‘iets in de toekomst’ kunnen in het ‘nu’ bewust gevoeld en gekalmeerd worden. Angstig de angst uit de weg gaan is niet helpend om de angst af te bouwen of tenminste te onderzoeken. Als je nog niet vaak genoeg aan (de) ‘dood’ denkt -uit existentiële angst dan wel uit ontwaaktheid en de introspectie en humor die daarbij horen-, dan is er de app WeCroak die je elke dag vijf maal herinnert aan doodgaan. “Don’t forget you’re going to die” – gezellig! “Find happiness by contemplating your mortality”, zie de website: WeCroak.com.
Parallellen:
- Het onderzoekswerk naar dood en bijna-dood van Peter Fenwick op de pagina Bewustzijn.
- Het onderdeel Doodsangst van het hoofdstuk Emotionele & lichamelijke gezondheid op de pagina Mens-zijn.
- Het onderdeel Astraal reizen van het hoofdstuk Testen & dromen op de pagina Mens-zijn.
- Er was eens een Zieltje… op de pagina Uitgelichte bronnen.
De soep ontleden (23/)
In al je gedragingen en uitingen zit bewustzijn verweven. Hoe destructief of constructief ze ook zijn, bewustzijn is wat ze in essentie zijn. Met dit inzicht kun je je projecties, woorden en daden terugbrengen tot de bron. Dat is alvast rustgevend en verenigend. Ook kun je er je kwaliteiten, vermogens, valkuilen en vervormingen in herkennen. Dat noem ik: de soep ontleden. Als je de ingrediënten helder hebt, kun je vervolgens zien waar je in je zuivere krachten staat, waar er ruis of vertroebeling ontstaat en welke ingrediënten je wilt filteren of loslaten.
Je bent nu aan het eind van de Oefeningen voor binnen en buiten. Welke daarvan ervoer jij als relevant en specifiek voor jou? De bewustmakende effecten van de oefeningen kunnen als neveneffect (en tevens hoofdzaak!) hebben dat je natuurlijke levensenergie vrij(er)komt. Wow! Hoe die hoeveelheid energie te kanaliseren? Daarvoor biedt het volgende onderdeel De kunst, noodzaak en ontwaaktheid van “Nee” (en “Ja”) handvatten, met vreugdevolle matiging en kennisgebaseerde focus als ondertoon.
De kunst van “Nee” (en “Ja”)
De kunst van nee
‘Nee’ voelen, kiezen, zeggen, doen. Een zoekmachine search op ‘de kunst van (het) nee zeggen’ levert een legertje invalshoeken op: vanuit assertiviteit, communicatie, management, populaire psychologie, schuldgevoel, egopatronen.
De zachte noodzaak van nee
Een iets dringender formulering is om, uit liefde voor het leven, ‘nee’ te zien als noodzakelijk vermogen. Want wat heeft het niet kennen en niet (mogen) toepassen van ‘nee’ voor consequenties in jouw levensproces? Waar gaat je aandacht naartoe, je energie, je denkkracht? Welke energielekken laat je toe, welke vooruitgang ontwijk je, als je geen ‘nee’ besluit? Ben je doordrongen van de potentie van jouw levenstijd, de relevantie van je besteding ervan? Op wie of wat buiten jezelf zeg je ‘nee’? Op wat in jezelf kies je ‘nee’?
De ontwaaktheid van nee
Keuzeprocessen komen aan op ‘wat niet’. De aarde, onze wereld, ons innerlijk zit zo vol impulsen (creaties, prikkels, mogelijkheden, afleiding, vervuiling) dat we wel móeten leren beoordelen en onderscheiden. Bijvoorbeeld:
- jezelf afpellen via de vraag ‘wat ben ik niet?’ om uit te komen bij ‘wat/wie ben ik wel?’
- relaties met familie, vrienden, liefdes, collega’s: met wie heb je een voedende uitwisseling?
- communicatie / expressie: wat in jou is het waard om naar buiten te brengen en wat kan/moet/mag privé blijven?
- professioneel: wat kún je allemaal en wat wíl je?
- externe bronnen (media, boeken, films): welke neem je tot je, waar wil je van op de hoogte zijn, mag je variëren en ‘nee’ zeggen? De pagina’s Vrijere media en Awakening art bieden hiervoor een oefenterrein.
- moraal: tegen welk kwaad voel, zeg en handel je ‘nee’? En kun je zo gewaar blijven dat negatieve energie wel in je mag rondwaren, maar je er positief, dan wel zo onschadelijk mogelijk, mee om kunt gaan?
- uit mijn eigen levenservaringen gegrepen: rondom een bevalling (juni 2022) kan er een hoop, zoals een maternale kinkhoestvaccinatie, echo’s, keizersnede, strippen, vliezen breken, weeën-opwekkers toedienen, pijnstilling, navelstreng direct doorknippen, placenta weggooien / begraven / capsuleren, de moeder oxytocine geven voor een snellere nageboorte, de baby standaard vitamine D en K toedienen… daarbij vroeg ik mij af… wat hiervan is werkelijk nodig, op welke kennis en interpretaties van de natuur zijn deze gebaseerd, zijn ze op mij en mijn baby van toepassing, zijn sommige niet voorbarig en dus buiten de waarheid van het ‘nu’ besloten?
Een ode aan nee
Een korte, indringende ode aan ‘nee’, gebracht door iemand die dit woord zo te zien heel goed kan uitleven:
‘The lost word’ – Mark Passio – www.youtube.com/watch?v=4RV0-92I7B4.
Ja, en?
Bij het bovenstaande geldt: deze ‘nee’ is niet negatief geladen (don’t you just love de dubbele ontkenning!). Het is een krachtige, zelfbewuste, positieve ‘nee’, volgend op een ‘hey, interessant’ (zie daarover de inleiding bij het volgende onderdeel: Goede vragen) en gebaseerd op (de) kennis (die je op dat moment hebt). Ze volgen op reflectie. Ze zijn complementair aan het positieve ‘ja, en’-principe uit theatersportDeze vorm van improvisatietheater is heel leuk en heel leerzaam; voor je expressie, zelfonderzoek, zelfbewustzijn, emotionele en vocale bevrijding, therapeutische thema’s, lichaamsbewustzijn, ruimtelijk inzicht, humor en spel, teamvaardigheden, podiumpresentie. Meer lezen over theatersport kan via TheatersportNederland.nl.)dat gaat over óók belangrijke levensvaardigheden zoals:
- accepteren
- vertrouwen
- samenwerken
- volgen en initiëren
- opbouwen
- overgave
- openstaan
- ervaringen verwelkomen
- onzeker durven zijn.
Dit was mijn uiteenzetting over het belang en de behendigheid van het ‘nee’ zeggen. Voor je zover bent, voel je mogelijk eerst de kunst, de noodzaak en de ontwaaktheid om jezelf binnenstebuiten te keren, om ‘hey, interessant’ te zeggen tegen alles wat je in jezelf tegenkomt. Systematisch en loyaal ‘ja’ te zeggen om dat alles te willen zien. Om zo te groeien in empathie, complexiteit, autonomie en helderheid. Je integriteit aan te wenden om je binnenwereld te bevragen, bevragen, bevragen. Waar een ‘nee’ of een ‘ja’ tot bewust gekozen begrenzing kan leiden, zijn de hiernavolgende Goede vragen juist geschikt om openheid, veelheid en verruiming aan te moedigen. Enjoy!
Goede vragen
(zijn onbevangen, treffende, soms ongemakkelijk aanvoelende vragen)
Goede vragen zijn ordenende vragen vanuit een alert gevoel van leven, een hoge drive, een zachte blik en een besef van belang. Goede vragen laten je opwindend veel mogelijkheden zien. Goede vragen zijn er ter moedige doorvoeling, kritische analyse (reflectie) en bedachtzame intuïtie (contemplatie). Verweven in deze website vind je overal vragen terug, zoals in alle inleidingen, in de overzichten op Bewustwording en op de zeven pagina’s van de Kennis-sectie. Niet alle vragen zullen aan de orde zijn voor jou; pick your treat. Met goede vragen begeleid je jezelf in bewustwording.
Open, up!
Goede vragen hebben een openend, geestverruimend effect. Mits je ze oprecht stelt en écht wilt luisteren. De openheid ervan zit meer in de intentie dan in de vorm (wie, wat, waar, wanneer, waarom, hoe?). Deze vragen komen soms spontaan in ons op vanuit verzet of afwijzing. Het is verhelderend om ze vanuit hun r(a)uwe vorm om te zetten naar een helpende, lichte, onderzoekende variant. Een goede vraag kan ook verstopt zitten in ‘aanvallende’ communicatie. Als je dan in staat bent om (de energie van) de intonatie langs je heen te laten gaan en de ontnuchterde inhoud te horen, levert dat serieus reflectiemateriaal op.
Met als bonus: een humorvolle comeback die bevrijdend werkt.
Uitgewerkt in een paar voorbeelden:
van: “Hè F-U-C-K, waarom doe ik dit, waarom overkomt mij dit??”
naar: “Hey… interessant… waarom doe ik dit, waarom gebeurt dit?”
van: “Ongelooflijk, hoe haal ik dit in mijn hoofd?!”
naar: “Hey… interessant… hoe ben ik op die gedachte gekomen?”
verwijt: “Waar moet dat naartoe met jou?!?”
comeback: “Hmm… goede vraag… in welke richting wil ik mij ontwikkelen?”
verwijt: “Wie denk jij wel niet dat je bent!?”
comeback: “Hmm… goede vraag… wie denk ik dat ik ben, wie ben ik wel, wie ben ik niet?”
Een terzijde: met welke intentie reflecteer je?
Leren via (zelf)reflectie en het aanleren van nieuwe interpretaties is zeer waardevol. Gedachten, beelden en gevoelens waar je last van hebt, kunnen echter niet worden weg gereflecteerd, omdat (ook dit kun je zelf toetsen in je eigen ervaring) je lichaam ze vasthoudt totdat je ze in je gevoel hebt verwerkt (anders gezegd: hun oorsprong ligt in de emotionele realiteit van je onderbewuste). Reflectie en bevraging (zoals in de eerste zinnen uit de voorbeelden hierboven, de aanvallende variant) zijn niet bedoeld om pijn te doen, pijn te maskeren of ontwijken. Het kan wel even werken of afleiding geven, maar wat brengt dat je op de langere termijn?
Hey… interessant…!
De basishouding voor onderzoek in jezelf en onderzoek van de wereld, ook daar waar het ongemakkelijk, onaangenaam, confronterend, schaamtevol of anderszins intens begint te voelen, kan zijn: hey, interessant! Iets vóelt misschien bedreigend of onveilig (wat wordt er bedreigd?), maar daar kun je ontwapenend en veilig op reageren met echte open, respectvolle interesse. Een illusie in stand houden draagt risico’s in zich en je afhankelijkheid ervan neemt erdoor toe. Op de hoogte komen van waarheden en op je gemak zijn in de werkelijkheid bevrijdt en bekrachtigt. Met de hiernavolgende vragen kun je jezelf daarin begeleiden. Het zijn er 20 in totaal (genummerd).
Overzicht Goede vragen
- Wat houdt bewust leven (voor mij) in?
- Wat heeft het/mijn leven voor zin?
- Wat is succes; succes waarin of waarmee?
- Wáár is dat waardoor ik me nu (niet) fijn voel?
- Word ik er blíj van?
- Hoe kwets ik mijzelf? Hoe heel ik mijzelf?
- Welke angsten zijn bewaarheid geworden?
- Hoe kan ik liefde zijn?
- Hoe sensitief kan ik zijn?
- Waar ben ik verantwoordelijk voor?
- Wat wil ik (wél/echt)?>
- Wat is hier?
- Wat is nu mijn probleem?
- Waar zijn mijn gedachten?
- Waarom?
- Wat is emotie, wat betekent mijn emotie?
- Waarom heb ik behoefte aan seks?
- Kan ik alleen zijn?
- Aan welke bronnen vertrouw ik mijn bewustzijn toe?
- Zelf? Wat is dat?
Wat houdt bewust leven (voor mij) in? (1/)
Als ‘bewust leven’ of ‘bewustwording’ belangrijk voor je is, wat is dan je begrip van die waarde? Je kunt je van van alles bewust zijn in het leven en dat vertalen naar bewuste keuzes. Als je ‘bewust leven’ afpelt tot aan de kern, wat is het dan, een bewust leven? Als bewust leven bewust eten betekent en je eet vijf keer per dag, wat doe je dan in de tussentijd? Een groene smoothie is misschien een gezonde eetkeuze en voedt je lichaam meer dan een sigaret, maar maakt je op zichzelf niet bewuster. Bewust opvoeden, wat houdt bewust leven in op de momenten dat je kind niet bij jou is? Wat houdt bewust leven in zonder dat je iets doet, als je in je eentje op een rots zit? Als je bewustzijn niet kunt toepassen in de handeling, wat houdt bewust leven dan in? Hoe dichtbij kun je je aandacht dan brengen, hoe kun je de waarde van een bewust leven leiden zo dichtbij jezelf mogelijk leven?
Parallellen:
- Het overzicht Waar wil/kan ik mij bewust(er) van worden? op de pagina Bewustwording.
- De basisoefening: ‘Besef dat je leeft’ (te vinden hoger op deze pagina).
Wat heeft het/mijn leven voor zin? (2/)
Geen? Voortplanting, familie, liefdesrelaties? Sterven? Spullen verzamelen? Spullen loslaten? Uiterlijke en/of innerlijke rijkdom? Gewoon lol hebben, in je behoeften voorzien? Genieten? Van betekenis zijn voor anderen, hen plezieren? Gelukkig zijn? Lang en gezond leven? Waarheidsvinding? Kennis en wijsheid opdoen? Lijden beëindigen, van wie? Verlichting realiseren? Reïncarnatie-cyclus ontstijgen? Dienstbaar zijn aan de mensheid, aan ‘het grote geheel’? Bewustwording?!Hoe bewustwording als levensdoel en levensproces kan worden ingevuld, is verduidelijkt in het stuk Wat is bewustwording? op de pagina Bewustwording.
Wat is succes; succes waarin of waarmee? (3/)
Deze vraag hangt samen met hoe je de zin van het leven ziet. Ook hier geldt weer: je bewustzijnsontwikkeling beïnvloedt je antwoord. Waar stel je succes vast; binnen of buiten jezelf, beide in samenhang?
Wáár is dat waardoor ik me nu (niet) fijn voel? (4/)
Deze vraag eens goed tot je door laten dringen stimuleert bewustwording over de bron en je eigen invloed. Je hebt de vrijheid om tot meerdere antwoorden te komen en daar passende acties bij te verzinnen. Binnen, buiten, balans.
Word ik er blíj van? (5/)
Mag het zo eenvoudig zijn? Degene die deze vraag beroemd heeft gemaakt, is de Japanse opruimfee Marie Kondo. Zij vraagt: ‘Does it spark joy?’: KonMari.com/Marie-Kondo-rules-of-tidying-sparks-joy.
Hoe kwets ik mijzelf? Hoe heel ik mijzelf? (6/)
Hoe draag ik onwetend, onbewust bij aan mijn eigen lijden? Met welke gedachtegang lijk ik mezelf te beschermen maar kwets of beperk ik mezelf? Wat is mijn aandeel in mijn levensloop, stress, trauma, (on)gezondheid, conflicten, mislukkingen, enzovoort? Wat is mijn aandeel in mijn groei, successen, geschenken, positieve ervaringen, bevrijding, levensomstandigheden, liefdesleven, enzovoort?
Welke angsten zijn bewaarheid geworden? (7/)
Waar ben ik zoal bang voor geweest in het leven en in hoeverre was dat terecht en behulpzaam? Hoeveel verzekeringspremies heb ik al betaald voor welke schade? En als er precies gebeurt waar ik voor vrees, wat leer ik daar dan van; heeft het misschien een functie in de bewustwording van mijn creatief vermogen?
Hoe kan ik liefde zijn? (8/)
Liefde, liefde, liefde, liefde, Liefde. Hetzelfde woord, meer of minder bewust begrepen en uitgeleefd. De oefening is om te reflecteren op (de) liefde. Is liefde gebonden aan menselijke aanwezigheid? Met wie of wat deel ik liefde, hoe exclusief of inclusief ben ik daarin? Durf ik telkens opnieuw voor echte liefde te kiezen, ook als dat betekent dat ik absoluut eerlijk moet zijn wanneer ik het niet voel, niet op kan brengen? Hoe groots voel ik liefde, baad ik in liefde?
Parallellen:
- Het onderdeel Zuiverheid & sereniteit op de Wereld.
- De pagina Bewustzijn onder Walvissen.
- De teksten Elkaar strelen zonder aan te raken en Groot hart hebben en selectief zijn op de pagina Mensheid.
Hoe sensitief kan ik zijn? (9/)
Wat is sensitiviteit? Sensitiviteit is het vermogen om af te stemmen op dat wat er is. Sensitiviteit is iets anders dan (over)gevoeligheid. Herken jij jezelf als sensitief? Daag jezelf uit om die kwaliteit en je andere kwaliteiten nog geavanceerder in te zetten, nog wakkerder, gedetailleerder, creatiever, constanter.
Parallellen:
- Het onderdeel Voelen: sensitiviteit als zuiver vermogen hoger op deze pagina.
- Om je kwaliteiten -opnieuw- in kaart te brengen, kun je gebruikmaken van de hulpmiddelen op de pagina Mens-zijn.
Waar ben ik verantwoordelijk voor? (10/)
Waar voel ik mij verantwoordelijk voor? Waar draag ik verantwoordelijkheid voor? Is dat mijn vrije keuze? Waar kán ik verantwoordelijk voor zijn? Is er een rangorde in mijn verantwoordelijkheden? Is verantwoordelijkheidsgevoel een gevoel? (idem: is schuldgevoel een gevoel?) Een verantwoordelijk principe om op te broeden: verantwoordelijkheid.
Parallel: mijn bijzondere moment van bewustwording De waarde van de slachtofferrol op de pagina Ilona Kuis.
Wat wil ik (wél/echt)? (11/)
In het aanhoren van jezelf in wat je niet (meer) wilt, is te beluisteren wat je wél wilt, liever wilt, waar je meer van wilt. Let wel: een ‘wil’ kan voortkomen uit verschillende drijfveren en bewustzijnsniveaus. Al bewust voelende kun je de motivaties in jezelf leren opmerken. Waarom wil je wat je wilt?
Parallellen:
- Op de pagina Bewustwording heb ik iets geschreven over Vrije wil, bevrijde wil & manifestatie, gebaseerd op eigen ervaringen.
- Het onderdeel Voelen: sensitiviteit als zuiver vermogen hoger op deze pagina.
Wat is hier? (12/)
Als in: hoe intens geconcentreerd ‘hier’ kun je zijn?
Als in: wat heb je geleerd over waar we zijn?
Als in: wat is er hier aanwezig en hoe weet je dat?
Nu? Wat is nu mijn probleem? (13/)
Wat is -op dit moment- mijn probleem? Nu nu nu. Stel jezelf de vraag en luister naar wat er in je opkomt. Misschien een bekend, gerepeteerd antwoord? Laat het daar dan niet bij. Kom dichterbij ‘het nu’ door telkens door te vragen op je antwoord, zodat je je probleem / klacht afpelt tot de essentie, dichtbij jezelf. Door zo vaak mogelijk bij jezelf in te checken, gecombineerd met de basisoefening: ‘Besef dat je leeft’ (te vinden hoger op deze pagina), oefen je met ‘het nu’ steeds verder oprekken (over je grenzen gaan, the good way!). Zo herstel je je hoogste, open, pure bewustzijn en hoef je niet (onbewust) te dissociëren om in ‘het nu’ te zijn en te ‘genieten’. Zo kan ‘het nu’ een continuuu worden.
Waar zijn mijn gedachten? (14/)
Waar bevinden mijn gedachten zich? Als ik naar een ander mens kijk die zich in mijn nabijheid bevindt, waar bevinden diens gedachten zich? Ervaar ik afstand, bevrijding, relativering, ruimte zodra ik besef dat mijn gedachten in mij zo prominent aanwezig zijn maar in de grotere werkelijkheid een bescheiden plek innemen? (Ter attentie: ook al ben je een geoefende meditator of filosoof, onderzoek de eerder gevonden antwoorden af en toe opnieuw in plaats van ze routineus te repeteren.) Aanverwant: is deze gedachte ‘van mij’, hoe komt die daar?
Waarom? (15/)
Waarom, vertel me waarom? Een simpele, doordringende methode om dichterbij de realiteit te komen en om dieptekennis op te doen (over jezelf, over een bepaald topic), is om door te vragen op het eerste antwoord (door jou of door een ander gegeven) en dat een x aantal keer te doen op de daaropvolgende antwoorden. En, bij elk kennisgebied heb je altijd de vrijheid om in te voelen: hoeveel wil ik -nu- weten? Om in de stemming te komen: deze heartfelt rap met wereldse awakening hints van Lange Frans op Anita Meyer’s swingende klassieker: www.youtube.com/watch?v=TPnNEy2Ztns
Wat is emotie, wat betekent mijn emotie? (16/)
Universele taal? Een onvervulde behoefte? Impuls vanuit de ziel? Een trigger die je bewustzijn uitdaagt? Emoties zijn signalen; waarvan? Hier kun je vele lagen in uitdiepen. Als je de moeite neemt ze te ontleden, ontwikkel je een elegantere samenwerking met ze. Een van de gewaarwordingen die ik had, is dat ze je kunnen leiden naar ‘de hel’ of ‘het paradijs’ (niet in religieuze zin, maar in de persoonlijke uitleving op aarde van wie we werkelijk zijn). Matías De Stefano, te vinden via Universum, onder Multi universa, noemt emotie de gemeenschappelijke, menselijke factor op de tijdlijn die hem als dwarsdoorsnede in zijn herinneringen van eerdere levens leerde hoe zijn omgeving er toen uitzag, wat die betekende. Een dergelijk overzicht heb ik niet meegemaakt, ik weet alleen dat ik heb geleerd en blijf leren om gezond met emoties om te gaan (in dit leven?).
Parallellen:
- De oefening De natuurkracht zien van emoties eerder op deze pagina, onder Oefeningen voor binnen en buiten.
- Meer informatie over emoties is te vinden in de inleiding bij het onderdeel Emotionele & lichamelijke gezondheid op de pagina Mens-zijn.
Waarom heb ik behoefte aan seks? (17/)
Een hot topic, en belangrijk om te doorgronden. De gauwige en min of meer algemeen geaccepteerde antwoorden op deze vraag zijn iets als ‘om begeerd te worden, te veroveren, vanwege het genot, omdat mijn lichaam die drang heeft, om verbinding te ervaren’. Welk antwoord je ook geeft, het heeft zin om je motivaties nader bewust te worden en op mogelijke onbewuste zelf-remmingen te onderzoeken. Vloeit je lust, je seksuele drive, voort uit innerlijke overvloed? Welt de bron in je op, voel je de creatieve energie in je? De opwinding van het bestaansplezier? Wil je de vreugde en liefde delen die je autonoom al voelt voorafgaand aan de omhelzing met de ander? Oftewel, voel je je vrij in het fysiek vorm geven aan bewustzijn? Of spelen er -ook- andere emoties en behoeften een rol? Bijvoorbeeld: drang naar bevestiging van je aantrekkelijkheid of van de relatie, pijnstilling, oplossing, uitlaatklep voor stress, behoefte aan aandacht, een andere behoeftigheid? (Ik bedoel niet dat deze er niet mogen zijn of per se problematisch zijn. De weging ervan is aan jou zelf.)
Kan ik alleen zijn? (18/)
Als in: durf ik alleen te zijn, zonder mensen om me heen?
Als in: is het mogelijk om alléén te zijn, bestaat dat?
Als in: kan ik alleen mijzelf zijn als ik alleen ben?
Als in: kan ik alleen zijn?
En heb ik er een beetje lol in, zo op mezelf zijnde?
Aan welke bronnen vertrouw ik mijn bewustzijn toe? (19/)
Wat lees ik? Waar luister ik naar? Naar wie luister ik? Luister ik meer extern of inwendig? Waar kijk ik naar? Welke woorden mogen tot mij doordringen? Benieuwd naar meer van dergelijke vragen? Bezoek dan de Wereld; de inleiding van die pagina stelt vergelijkbare, meer specifieke vragen.
Zelf? Wat is dat? (20/)
‘Bij jezelf zijn, zelfvertrouwen hebben, zelfrespect, eigenwaarde’. Om hier verder in te leren, helpt het als je weet/onderzoekt waar je het over hebt. Richt je aandacht naar binnen en vraag je af: vertrouwen waarin, respect waarvoor, wat houdt eigenwaarde in, welke dimensies van ‘zelf’ kan ik me bewust worden?
Parallellen:
- De basisvraag: ‘Wie ben ik, wat is er altijd in mij?’ hoger op deze pagina.
- Het onderdeel Het Zelf op de pagina Bewustzijn.
Dit waren een aantal Goede vragen, waar je eindeloos op kunt variëren om aan te sluiten bij jouw proces (herstel, genezing, heling, groei) en interesses op enig moment in de tijd. De antwoorden, kennis en details in je bewustzijn dragen maakt onderdeel uit van een bewust belopen levensweg. Echter, hoe ga je met die inhoud om zodra je die hebt toegepast in jouw leven? In hoeverre hindert of ondersteunt die inhoud je aanwezigheid in het nu, die telkens opnieuw helder en onbevangen kan zijn? Wat roept het in jou op als je innerlijk verkent hoe het zou zijn om tot ratio verworden kennis los te laten? Deze weging van bewustheden vraagt om een makkelijk gezegd, met moeite gedane vaardigheid: Loslaten. Op naar het volgende onderdeel.
“En wie heeft jou dat wijsgemaakt??!
Hmm… goede vraag!”
Loslaten
(Waar zit het vast?)
Het verleden loslaten, dat wat je niet (meer) kunt veranderen loslaten. Emotionele pijn loslaten. De hechting aan parate kennis loslaten. De fixatie op zeker-moeten-weten loslaten. De liefde en het licht bevrijden.
Loslaten; makkelijker gezegd dan gedaan?
‘Laat het los, je moet het loslaten’… ehh ja… hoe dan? Hoe werkt loslaten en wat vraagt dat van je? Het is in ieder geval meer dan een rationeel besluit; er is bewustzijnsverruiming, innerlijk onderzoek en vaak ook actief doorvoelen van (oude) emoties voor nodig. Plus het inzicht dat onaangename, vroegere gevoelens vooral gevoeld willen worden, in veilige nabijheid, zonder dat ze hoeven worden afgeweerd, afgereageerd of opgelost buiten jezelf. Als je dat eenmaal ziet, is de oplossing dichterbij en eenvoudiger dan je misschien denkt. Intens centreren, intens durven lijden, intens kiezen. Dat is loslaten.
Waar zit het vast?
Om een start te kunnen maken met loslaten, is het essentieel om eerst voor jezelf na te gaan waar het vast zit. Wat wil je loslaten, waar bevindt zich dat, waar zit het vast? Welke gevoelens of donkere energieën zitten er vast? Welk gedrag is moeilijk om los te laten (van gewoontes tot hardnekkige patronen tot obsessies)? Welke routineuze gedachten, welke denkconditioneringen heb je je ‘eigen’ gemaakt maar zijn niet zozeer authentiek jij als wel ‘van jou gemaakt’ en onderdeel van je tot aanpassing-verworden-vermogen, je overlevingsstrategie? Combineer deze verkenning met de basisoefening: ‘Besef dat je leeft’ (te vinden hoger op deze pagina). Neem alle deeltjes of sensaties in jezelf zo intiem mogelijk on the spot, in het hier en nu, waar.
Bewust blijven van je visie en je gewenste ontwikkeling
Het automatisme dat je wilt loslaten, de pijn die je wilt verwerken, kan haaks staan op hoe je het wel wilt, wie je wilt zijn, hoe je je wilt voelen. Houd voor ogen dat je toekomst telkens ‘een seconde’ ‘voor’ je ligt en dat jouw leven geen gebaand pad is. Je vormt jezelf waar je bij staat. Word je bewust van wat je innerlijk moet doen om uiterlijk te veranderen en kies actief in het nu.
Loslaten, hoe dan?
Zodra je bewuster bent over waar het ‘vast’ zit en hoe je in het heden de belasting van ervaringen uit het verleden met je meedraagt, in je vezels, je cellen, je psyche, heb je je bewustzijn al verruimd. Anders zou je geen onderscheid in jezelf kunnen maken: tussen herinnering en nu, tussen daad, gedachte, lichaam, de totale jij, het besef van je aanwezigheid in het nu los van tijd en verhaal. Misschien herken je de ‘ronde’ ervaring, het doorzien van lineair denken en illusies? De holistische ervaring is super opwindend! Het metafysische ervan, het besef van (lonkende) bevrijding. Oké, terug naar de belastende gevoelens van angst, onveiligheid, eenzaamheid, schuld, enzovoort. Wees ze nabij, voel ze inwendig, stuur daar je aandacht naartoe.
Loslaten is ook de liefde en het licht in jezelf loslaten
Met het loslaten dan wel erkennen van de occulte (verborgen, schaduw) delen in onszelf, komen ‘omgekeerd evenredig’ de liefde en het licht in ons los. Onder occult kun je verstaan: de lichtblokkerende, geestverwarrende en hartbezwarende delen die we in onszelf onderdrukken (hebben geleerd te onderdrukken) en kunnen leren waarnemen door aandachtig bij onszelf te zijn (‘meditatie’). Meer specifiek betekent loslaten van deze delen niet alleen dat je ze uit je bewustzijn afbouwt maar ook erkent dat ze bij je (mogen) blijven om je scherp te houden in je bewustzijn. Het loslaten van de liefde en het licht ‘in’ jezelf betekent in feite: ontketenen.
Open zijn voor jezelf
Zo vatte een cliënt samen wat we uitwisselden over loslaten: ‘openstaan voor jezelf’. Voilà!
Al het zelfonderzoek waar deze pagina over spreekt, is afhankelijk van de aandacht die je ervoor kunt en wilt opbrengen. Over aandacht is veel te doen; wat is de heilzame werking van aandacht en waar gaat je aandacht bewust en onbewust naar uit? Daarover gaat het volgende onderdeel Aandacht is een natuurkracht.
Aandacht is een natuurkracht
De kracht van aandacht is immens. Aandachtregulatie is een essentiële executieve functie om als mens gezond, effectief en bewuster wordend door het leven te gaan. Het vermogen om aandacht te reguleren -richten, vasthouden, geven, ontvangen, verruimen, verdelen- is wezenlijk. Echte empathische aandacht, van een ander en van jezelf, werkt genezend. Echt luisteren, meevoelen, begrip tonen, delen hoe het is om mens te zijn. Zodra je aandacht vrij kunt maken om stil te staan bij hoe het nu met je gaat, waarom het zo met je gaat en hoe je opbouwend met jezelf omgaat, heb je het begin van creatief (herstel)vermogen te pakken.
Parallel: informatielinks over executieve functies zijn te vinden bij Executieve functies onder Psychologie & brein op de pagina Mens-zijn.
Een terzijde: de rode draad in ‘psychische stoornissen’
In mijn twintiger en dertiger jaren was een logische fase in mijn zelfonderzoek om -als geïnteresseerde leek- kennis te nemen van de beschrijvingen van psychische ziektes in de DSM-5 (de wereldwijd gebruikte classificatie van psychische stoornissen). In die beschrijvingen viel mij als mogelijke rode draad op dat er iets bewust te worden valt in het aandachtig vermogen. Hoe zijn problemen in de psyche, in het functioneren en reguleren, te begrijpen vanuit het perspectief van de ontwikkeling, vernauwing en verruiming van bewustzijn? Op welke wijze zijn dergelijke problemen gerelateerd aan de (uiterlijke en innerlijke) omstandigheden, waaronder trauma en de -continuïteit van- de mate waarin iemand ‘bij zichzelf’ is en zichzelf als geheel kan ervaren? Wat gebeurt er wérkelijk in de mens bij de totstandkoming van iets wat diegene of diens omgeving als ongewenst ervaart? ‘Je moet ermee leren leven’… is dat echt zo? Hebben we niets bewusters te bieden? Is er een ongestoorde, onverstoorde werkelijkheid om je aandacht op te richten, die de basis biedt om stoornissen en verstoringen te transformeren cq. verzachten?
Liefdevolle helderheid, anyone?
Parallellen:
- Het onderzoek naar de niet-wetenschappelijke totstandkoming van de DSM (het handboek voor psychiaters en psychologen, met diagnoses en hun symptomen), te vinden via de video van de Britse psychotherapeut James Davies over de Farmaceutische industrie op de pagina Wereld.
- De tekst Hoe kunnen we de beperkingen van de reguliere GGZ hanteren als stimulans voor bewustzijnsgroei? op de pagina Mens-zijn.
Wat verdient jouw aandacht?
Zonder er ook maar een seconde over na te denken, kun je je hele leven druk en bezig zijn. Maar waarmee? Geleefd worden door de rat race? In beslag genomen door wat anderen van je willen? Automatisch opgaan in patronen, reclame, het nieuws? Van behoeftebevrediging naar behoeftebevrediging? Jezelf afleiden van wat zeer doet of heeft gedaan in jouw leven? Ben je je ervan bewust dat je ’terwijl je doet wat je doet’ kunt opletten wat dat met je aandacht doet en wat dat met jou doet? En dat je daar lessen uit kunt leren die je mee kunt nemen naar ‘wat je nog meer doet’?
Aandacht ordent en herordent
Door aandachtig te zijn, open je de ruimte om je door de natuur (het onderbewuste, de wijsheid van je lichaam) te laten herschikken. Dat klinkt je misschien vaag of overdreven in de oren, maar het effect is na enige tijd waarneembaar zodra je start met het beoefenen van aandacht. Aandachtig zijn is de sleutel zogezegd om je bewustzijn uit te bouwen. Aandacht heeft een spiegelend effect en dat kan (eerst, ook) spanning brengen die je kunt leren doorstaan om iets intelligents te doen met wat je in jezelf aantreft. Aandacht belicht, heelt en stelt gerust. De toepassingen en opbrengsten van aandacht zijn talrijk. Ervaar het zelf?
Het einde van deze pagina is bereikt, dank je wel voor je… aandacht. Ik hoop van harte dat je waardige, treffende antwoorden hebt gevonden op de vraag hoe dan?. Heb je zin in meer beoefening? Bezoek dan Open en stil, Video en/of Blog. Heb je behoefte aan spiegeling op wat je hebt bereikt of kunt bereiken met je beoefening? Dan is Wat is wijsheid? mogelijk een inspirerende plek om te verblijven.
“*zucht* Het is onbegonnen werk.”
“Klopt. Wanneer ga je beginnen?“
We leven! In een wereld met voor ieder wat wils.
Een ontdekkingsreis, een ingenieus spel, een dierbaar proces.